Wczesna wiosna sprzyja rozpoczęciu prac w ogrodach i na działkach, także tych związanych z przycinaniem drzew i krzewów. W związku z powyższym apelujemy o wykonywanie zabiegów zgodnie ze sztuką ogrodniczą tj. w sposób najmniej szkodzący drzewom. Przy tym należy pamiętać, że zasady cięcia roślin ozdobnych nie są takie same jak w przypadku przycinania drzew i krzewów owocowych. Drzewa i krzewy owocowe trzeba systematycznie przycinać, co najmniej raz w roku – tylko wtedy będą obficie owocowały. Inaczej jest z roślinami ozdobnymi, szczególnie drzewami, które najczęściej mają już jako gatunek czy konkretna odmiana określony kształt korony, która nie wymaga ingerencji. W ich przypadku należy ograniczać cięcie do minimum – najczęściej usuwa się pędy chore, połamane czy suche. Jeśli jest taka konieczność wykonuje się korektę lub prześwietlenie korony czy usunięcie gałęzi kolidujących z obiektami budowlanymi bądź infrastruktura drogową.
Planując przycinanie drzew warto uwzględnić odpowiedni termin na ich przeprowadzenie.
Cięć nie należy wykonywać w następujących okresach:
- po spoczynku zimowym (wiosna) – okres między pękaniem pąków a pełnym rozwojem liści
- przed spoczynkiem (jesień) – okres kiedy liście zaczynają się przebarwiać aż do momentu ich zrzucenia
- podczas długich okresów suszy.
Dodatkowo gatunków z silnym przepływem soków (tj.: klon, brzoza, wierzba, grab, leszczyna, orzech) nie wolno przycinać w okresie spoczynku (zima, wczesna wiosna) w tym przypadku odpowiedni czas na wykonanie cięcia to moment, gdy liście na drzewach są w pełni rozwinięte.
Warto przy tym pamiętać, że drzewa pełnią wiele istotnych funkcji w środowisku, zarówno dla ludzi jak i środowiska naturalnego, w kontekście ekologicznym oraz społeczno-gospodarczym. W szczególności drzewom przypisuje się produkcję tlenu, absorbcję dwutlenku węgla, pochłanianie pyłów, zmniejszanie zanieczyszczeń powietrza czy ograniczanie hałasu. Ponadto chronią one zasoby wodne, zatrzymując wodę i wilgoć w glebie. Ich korzenie ułatwiają przesiąkanie deszczówki do gruntu filtrując ją, natomiast w upalne dni korny starszych drzew dają schronienie przed słońcem oraz ograniczają nagrzewanie się asfaltu czy betonowych nawierzchni.
Drzewa, aby spełniać wszystkie te funkcję muszą zachować równowagę pomiędzy koroną a podziemnym systemem korzeniowym, ich nadmierne przycinanie bądź jej drastyczne ogławianie znacznie je osłabia, ponieważ zakłóca bilans, powoduje redukcję systemu korzeniowego, osłabia sprawność reakcji na czynniki chorobotwórcze i prowadzi do zachwiania statyki drzewa.
Pielęgnowanie drzew i krzewów w świetle ustawy o ochronie przyrody:
Powołując się na art. 4. ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody przypominamy, iż obowiązek dbałości o przyrodę, nałożony jest nie tylko na organy administracji publicznej lecz także na osoby prawne, inne jednostki organizacyjne oraz osoby fizyczne. Zabiegi i cięcia pielęgnacyjne drzew i krzewów posiadacz terenu przeprowadza we własnym zakresie, pod warunkiem, że będą one wykonane według wskazań zawartych w ustawie o ochronie przyrody i zgodnie z zasadami sztuki ogrodniczej. Na wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych nie jest wymagane zezwolenie.
Zakres możliwych zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych w obrębie koron drzew, został ustawowo ograniczony w art. 87a ust. 2 ustawy o ochronie przyrody.
Prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu:
- usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;
- utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa;
- wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa.
Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi uszkodzenie drzewa.
Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 50% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi zniszczenie drzewa.
Należy jednak przy planowaniu tego rodzaju zabiegów, jak również przy wycinaniu drzew i krzewów na podstawie stosownego zezwolenia, przestrzegać okresu ochronnego miejsc lęgowych ptaków chronionych. Na podstawie ustawy o ochronie przyrody w terminie od 1 marca do 15 października zakazuje się usuwania gniazd ptasich m.in. z terenów zieleni, na co należy zwrócić uwagę podczas wykonywania powyższych zabiegów. Naruszenie m.in. miejsc lęgowych ptaków chronionych w terminie jw. jest co najmniej wykroczeniem z art. 131 ust. 14 ustawy o ochronie przyrody.
Ponadto przypominamy, iż niekompetentne wykonywanie cięć korony drzew – pozbawianie drzewa korony w stopniu uniemożliwiającym odbudowę jej pierwotnego kształtu (ogławianie) przyspiesza proces uschnięcia drzewa, a usunięcie zbyt dużej części korony drzewa podlega wysokiej karze pieniężnej za jego zniszczenie – zgodnie z art. 88 i art. 89 ustawy o ochronie przyrody. Za zniszczenie drzewa zawsze odpowiada posiadacz nieruchomości, na której one rosło.
Powyżej zdjęcie ogłowionych drzew, w tle drzewa o prawidłowej koronie.
Podkreślamy też, że mieszkańcy gminy nie powinni we własnym zakresie przeprowadzać cięć drzew w pasach drogowych oraz drzew usytuowanych na działkach Gminy Kleszczów. Zabiegi pielęgnacyjne przeprowadzamy jedynie roślinom rosnącym na terenie, którego jesteśmy właścicielem lub posiadamy zgodę właściciela.
Dla tych, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej na temat prawidłowego wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych zamieszczamy link do poradnika dot. cięcia drzew:
https://instytut-drzewa.pl/wp-content/uploads/2024/06/ETPS_PL_4.pdf
Szczegółowych informacji dotyczących usuwania drzew oraz zgłoszenia drzew do przycięcia (znajdujących się na działkach gminnych) można dokonać pod nr. tel. 44 731 66 32.